Haliç Sanat (Fener Evleri)

Tarihçe

Fatih ilçesinin sınırları içinde bulunan Fener ve Balat; siyasi, dini ve kültürel özellikleriyle pek çok yerleşim arasında öne çıkmaktadır. Altın Boynuz’a bakan benzersiz konumları sayesinde tarih boyunca her zaman önemini koruyan bu semtler; Doğu Roma Dönemi’nden itibaren kazandıkları gözde yerleşim yerleri özelliğini, Osmanlı Dönemi İstanbul’unda da sürdürmektedir. Balat- Fener bölgesinde Fener Evleri olarak tanımlanan yapıların 18. yüzyıl sonlarında yapıldıkları düşünülmektedir. “Fenerli Beyler” olarak bilinen Osmanlı yöneticileri tarafından büyük konutların “selamlık” ya da “divanhanesi” olarak inşa ettirilmişlerdir. Hem ticari amaçlı hem de konut olarak kullanılan yapılar taş-tuğla almaşık teknikte yapılmıştır.

Haliç Sanat 1

Fener semtinde, Küçük Mustafa Paşa Mahallesi, Kadir Has Caddesi üzerinde konumlanan yapı, “Ceneviz Evi” olarak da anılmaktadır. 18. yüzyıl sonrasında yapıldığı düşünülen yapı taş ve tuğla malzemeden almaşık örgülü olarak inşa edilmiştir. Zemin kat, üst kat ve çatı terasından oluşan yapının zemin katı günümüzde cadde kotunun altında kalmıştır. Yapının içinde barok üslup özellikleri gösteren çeşitli süslemeler yer almaktadır.

Haliç Sanat 2

Fener semtinde, Abdi Subaşı Mahallesi, Sadık Ahmet Caddesi ile Abdülezelpaşa Caddesi’nin kesişiminde konumlanan yapının arka cephesi Haliç Surları’na bitişiktir. Günümüzde yapının yan tarafında Haliç Surları’na ait bir kule yer almaktadır. Vaktiyle aynı noktada “Petrion Hisarı”nın yükseldiği ve yapının, Petrion Hisarı’nın Petri Kapısı’nın olduğu yerde inşa edildiği tahmin edilmektedir. 18. yüzyıla tarihlenen ve bütünlüğünü büyük oranda koruyarak günümüze ulaşan kâgir yapı, ara katıyla birlikte iki kata sahiptir. Yapının içi bitkisel motiflerle bezenmiştir.

Haliç Sanat 3

Fener semtinde, Balat Mahallesi, Mürselpaşa Caddesi üzerinde konumlanan yapı, 18. yüzyıla tarihlenmektedir. Taş ve tuğla malzemeden almaşık örgülü olarak inşa edilen kâgir yapı, zemin katla birlikte toplam üç katlıdır. Her bir katın girişi, birbirinden bağımsız olarak tasarlanmıştır. Kurgusu nedeniyle kompleks bir yapı bütününün parçası olduğu düşünülen yapının, iç mekân özellikleri sonradan yapılan müdahalelerle kısmen orijinalliğini kaybetmiştir.

İBB Miras Çalışmaları

İBB Miras tarafından restorasyonu gerçekleştirilen Fener Evleri, Haliç Sanat 1, Haliç Sanat 2 ve Haliç Sanat 3 olarak adlandırılmıştır. Evrensel koruma ilke ve tekniklerini gözeten restorasyon çalışmaları kapsamında yapıların özgün kimliğiyle uyumlu olmayan malzemeler de Fener Evleri’nden itinayla uzaklaştırılmıştır. İBB Miras tarafından fiziksel olarak güçlendirip geleceğe güvenle taşınan yapılar güncel ihtiyaçlara cevap veren modern sanat mekânları olarak tasarlanmıştır.
Haliç sahilinde kültür-sanatın yeni odağı olarak tasarlanan mekânlar çeşitli sergi ve etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır. Haliç Sanat 1’de “Özgürlük Operasyonu”, “OCULUS II: İçerideki Dünya, Dışarıdaki İstanbul”, “Tufan Baltalar Evsel Şeyler”, “Toprak Biriktirir Geçmişi” ve “METALİST/VAHDET” adlı sergiler; Haliç Sanat 2’de “Devinen Dirim”, “Hilal Can-Gece Gezenler”, “OI_Focus 01 Kore Medya Sanatı” isimli sergilerin ardından “Madde – Emek – Estetik “Fire” adlı sergi; Haliç Sanat 3’te “Solgun Yolların Gölgesinde” “Düş Bir Orman Kanunu”, “OI_Focus 01 Kore Medya Sanatı” adlı sergilerin ardından “Madde – Emek – Estetik “Şeyler” isimli sergi ziyaretçilerini ağırlamaktadır.