Yerebatan Sarnıcı

Tarihçesi

Doğu Roma İmparatoru Iustinianos tarafından 6. yüzyılda Büyük Saray ve çevresindeki yapıların su ihtiyacını sağlamak amacıyla yaptırılmıştır. Hadrianus isale hattıyla sarnıca su getirilmiştir.İstanbul’un en büyük kapalı sarnıcıdır. Yaklaşık 10.000 m² alan kaplar. 80 bin ton su depolayabilme kapasitesi sahiptir. Bazilikal planlı yapı 140 m. uzunluğunda ve 65 m. genişliğindedir. Sarnıcı örten tonozları 336 mermer sütun taşır. Sarnıçta devşirme mimari öğeler de kullanılmıştır. Bunlar arasında 4. yüzyıla ait “medusa” başı şeklindeki sütun kaidesi olarak kullanılan bloklar ile “gözyaşı sütunu” olarak bilinen bezemeli sütun önemlidir.

İstanbul’un fethinden sonra sarnıcın etrafında evler inşa edilmiş ve mahalle dokusu oluşmuştur. Bu dönemde sarnıcın su kuyusu olarak kullanıldığı bilinmektedir. Sarnıç 16. yüzyılda Hollandalı gezgin Petrus Gyllius tarafından keşfedilmiştir. Sarnıcın Osmanlı döneminde ilk onarımı III. Ahmet döneminde (1723), Mimar Kayserili Mehmet Ağa tarafından yapılmıştır. İkinci onarımı ise II. Abdülhamid döneminde (1876-1909) gerçekleşmiştir. Bu onarımda yapının güneybatısında bir alan duvarla çevrelenerek kapatılmıştır. 1955-60 yıllarında kırılma riski altındaki 9 sütun kalın bir beton tabakasıyla kaplanmıştır. 1985-87 yıllarında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından gerçekleştirilen onarımda medusa başları keşfedilmiştir.

İBB Miras tarafından 2022 yılında restorasyon çalışmaları tamamlanan yapı çağdaş müzecilik anlayışıyla tasarlanarak sergiler, çağdaş sanat gösterileri, dinletiler ve buluşmalarla bir kültür mekânı olarak çeşitli etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır.

Sergi Çalışmaları

Temmuz 2022’den itibaren ziyaretçilerini ağırlayan küratörlüğünü Mahir Polat’ın yaptığı “Daha Derine” isimli sergi; Ali Abayoğlu, Yasemin Aslan Bakiri, Berkay Buğdan, Malik Bulut, Aslı İrhan, Jennifer Steinkamp, Güneş Terkol, Muzaffer Tuncer ve Ozan Ünal’ın yapıtlarını bir araya getirdi. Daha Derine sergisinin bitmesinin ardından Vlastimil Beránek ve Jaroslav Prošek’in sanatçıları olduğu, küratörlüğünü Dr. Mahir Polat ve Miroslav Kroupa’ın yaptığı “Yeraltının Kapıları” sergisi 01.08.2024-30.11.2024 tarihleri arasında sanatseverler ile buluşuyor.