Süleymaniye Sıra Dükkânlar (İstanbul Tasarım Müzesi)

Tarihçesi

Süleymaniye Camii ve Külliyesi, UNESCO tarafından 1985 yılında İstanbul’dan Dünya Miras Listesi’ne kabul edilen dört bölgeden biri olan Süleymaniye Camisi ve çevresini içine alan Süleymaniye Koruma Alanı’nın merkezini teşkil etmektedir. İstanbul Fatih’te Süleymaniye Mahallesi Mimar Sinan Caddesi’nde bulunan Süleymaniye Camii ve Külliyesi, Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1550-57 yılları arasında dönemin baş mimarı Mimar Sinan’a yaptırılmıştır. Külliye, merkezde camii olmak üzere, evvel, sânî, sâlis ve râbi’ medreseleri, tıp medresesi, sıbyan mektebi, imaret, tabhâne, dârüşşifâ, dârülhadis, dârülkurrâ, hamam, Kanuni Türbesi, Hürrem Sultan Türbesi, Mimar Sinan Türbesi ve dükkânlardan oluşmaktadır.

Süleymaniye Camii ve Külliyesi, üç yönde eğimli bir arazi üzerinde yer aldığından yapılar araziye yerleştirilirken tonozlu alt yapılar üzerine inşa edilmişlerdir. Bu dükkânlardan Süleymaniye Camii’nin doğu tarafındaki avlu duvarı ile Dârülhadis Medresesi’nin altında Mimar Sinan Caddesi üzerinde bir sıra halinde yer alan dükkânlar Dökmeciler Çarşısı olarak bilinmektedir. Rabi ve Salis Medreseleri’ne bakan kısımda (doğuda) 35, Dârülhadis Medresesi altında (güneydoğuda) ise 18 dükkân toplam 53 dükkân bulunmaktadır. Kare planlı beşik tonoz örtülü ve yuvarlak kemerli giriş açıklıkları olan dükkânlar taş-tuğla malzemeden inşa edilmiştir.

Süleymaniye Külliyesi’nde yer alan dükkân dizileri işlevlerine ve üretilen ürünlere göre adlandırılmış; burada dökmeci esnafı yerleşmiş olduğundan Dökmeciler Çarşısı olarak bilinmektedir. Buna istinaden külliyedeki hamam Dökmeciler Hamamı ve sokak da Dökmeciler adıyla anılmıştır. Ticarî birimler olan Dökmeciler Çarşısı’nda vakfa gelir sağlamak amacıyla inşa edilmiş olan dükkânlar, ilk kuruluş döneminden itibaren dökmecilerin çalıştığı işyerleri olarak bilinmektedir ve ayrı bir vakfiyesi bulunmadığı için Süleymaniye Camii Külliyesi ile birlikte, 1550-1557 yılları arasında inşa edildiği belirtilmektedir. Asırlar boyunca hizmet vermiş olan dükkânlar, ne yazık ki 1950 yılı onarımları ile özellikle özgün iç mekân kurgusunu yitirmiştir.

İBB Fen İşleri Dairesi Başkanlığı tarafından özenle restore edilen Süleymaniye Sıra Dükkanlar İBB Miras tarafından “İBB İstanbul Tasarım Müzesi” olarak yeniden işlevlendirilmiştir. Sıra Dükkanlar zanaatkâr, tasarımcı ve sanatçıları bir araya getiren dükkânları, sosyal mekânları, atölye ve etkinlikleriyle bulunduğu bölgeye değer katacak bir çekim merkezi olarak tasarlanmıştır. Geçmiş ile geleceği, geleneksel ile moderni aynı çatı altında yaşatmayı misyon edinen İBB İstanbul Tasarım Müzesi; sürdürülebilir bir yaklaşımla tasarım kenti unvanlı İstanbul’un barındırdığı yaratıcı potansiyeli görünür kılmayı amaçlamaktadır.